Arau jolasek jarraitu beharreko azalpenak edota arauak dituzte eta parte hartzaileek horien berri izan eta onartu egin behar dituzte, aurreikusitako helburua lortzeko.
4 urte ingururekin hasten dira lehenengo arau jolasak. Hasieran gaitasun jolasak izaten dira, baita asoziazio eta arreta jolasak ere, eta askotan heldu baten edo zaharragoa den haur baten laguntza behar izaten dute. Haurra helduagoa denean, mahai jolasak izan ohi dira multzo honetan sartzen direnak (dominoa, bikoteak, tribiala…), baina bestelako arau jolasak ere badira. Hala nola, punteria jolasak, mahai-futbola…
Arau jolasak funtsezkoak dira gizarteratzeko elementu moduan, haurrei galtzen eta irabazten, euren txanda eta arauak errespetatzen eta euren lagunen ekintza eta iritziak kontuan hartzen erakusten baitiete. Gainera, bestelako ezagutzak eta gaitasunak ikasteko ere oinarrizkoak dira. Lengoaiaren, memoriaren, arrazonamenduaren, arretaren eta gogoetaren garapena bultzatzen dute.
2007-12-27
ARAU JOLASAK
ERAIKUNTZA JOLASAK
Lotu beharreko piezak dituzten jolasak, muntaia jolasak eta antzekoak sartzen dira eraikuntza jolasen multzoan. Jolas mota hau eraikitzeko helburuarekin egiten da eta eraikuntza hori koordinatutako hainbat mugimendu eta ekintzen bidez lortzen da.
Bizitzako lehen urteetan eraikuntzak oso sinpleak izaten dira, eta askotan, pertsona heldu baten laguntza behar izaten dute. Adinean aurrera joan ahala, eraikuntzak landuagoak dira eta beharrezkoa izaten da jostailuaren egileak emandako azalpenei jarraitzea. Jolas mota hauen adibideak dira puzzleak, mekanoak, eraikitzeko maketak eta emaitza jakin bat lortzeko piezak elkartu edota pilatu behar diren jolasak.
Eraikuntza jolasek begien eta eskuen arteko koordinazioa suspertzen dute, baita formen eta koloreen bereizketa, arrazoibidea, leku antolaketa, arreta, gogoeta, memoria logikoa, kontzentrazioa, pazientzia eta azalpenak jarraitzeko gaitasuna ere. Autoestimuari mesede egiten diote eta norberak bere burua gainditzen laguntzen dute.
JOLAS SINBOLIKOAK
Gauzei, pertsonei, ekintzei edota gertaerei esanahi berriak ematen dizkieten jolasak dira. Gertaerak irudikatzen ditu eta rolen bidez eta asmatutako edo egiazko pertsonaien bidez, eszena sinesgarriak interpretatzen ditu. Helduen imitazio jokoa da.
Jolas mota hau 2 urte ingururekin erabiltzen hasten da eta haurra adinean aurrera joan ahala, gero eta konplexuagoa da. Lehen urteetan gertuko bizimoduan oinarritzen da (mutil-neska kontzeptuak, familia, animaliak, eskola, etxea, jostailuak…), eta 
gero, urrunago dauden inguruetan (irakasleak, gizarte rolak, fikziozko pertsonaiak…). 8 urtetik aurrera jolas sinbolikoaren garrantzia gutxitzen hasten da.
Jostailu hauen adibide dira pelutxeak, musika tresnak, super-heroiak, mozorroak eta modu batera edo bestera nagusien mundua errepikatzen duten jolas guztiak.
Jolas sinbolikoak oinarrizkoak dira haurrek gure ingurua uler dezaten. Jolas hauekin zer dagoen ongi eta zer gaizki ikasi eta praktikan jartzen dute eta berdin gertatzen da gizartean ezarrita dauden rolekin ere. Lengoaiaren garapena jolas mota honekin lotuta doa, jolasten ari direnean gauzak hitzez adierazten baitituzte. Irudimena eta sormena ere bultzatzen ditu jolas sinbolikoak. Garrantzizkoa da zein rol mota imitatzen dituzten lantzea, sexismoa eta lehiakortasuna bezalako balore negatiboak ez sustatzeko.
ARIKETA JOLASAK
Ariketa jolasek hainbat gaitasun garatzen lagundu eta zentzumenen garapena bultzatzen dute, hainbat mugimendu eta desplazamenduren arteko koordinazioa errazteaz gainera. Era berean, kausa-efektu gertaera ulertzen eta lehen arrazoibideak egiten laguntzen dute. Norberak bere burua gainditzeko lagungarri dira, zenbat eta gehiago praktikatu, hobea izaten baita emaitza.2007-12-04
Durangoko Liburu eta Disko Azoka
Gaur eman zaio hasiera Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokaren 42.edizioari.
Gerediaga Elkarteak antolatzen du azoka urtez urte, 1965. urteaz geroztik. Gaur egun ez da azoka bat soilik, are gehiago, euskaldun guztion topaleku bihurtu da eta bertan izaten dugu urtero zita. Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azoka euskara eta euskal kulturaren erakustoki erraldoi eta gure kulturaren jai nagusi bihurtzen da urtero abenduaren hasieran. Bertan biltzen dira mota guztietako idazleak, abeslariak, irakurleak, gizonak, emakumeak, pertsona nagusiak, gazteak... eta baita haurrak ere.
Azoka aukera paregabea da umeentzako euskarazko materiala eskuratzeko, hala nola, musika, liburuak eta jolasak.
Beraz, gaurtik hasi eta abenduak 9ra arte Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokara hurbiltzera animatzen zaituztet!
2007-12-03
JOLASAREN GARRANTZIA
Jolasa denbora galtzearekin lotzen ziren garaiak atzean geratu dira. Egun, hezitzaile eta adituen artean jolasaren garrantzia askotan nabarmentzen da. Jarraian, hizkuntza, kultura, gizarte eta haurren garapenerako jolasak duen garrantziaz arituko naiz.
JOLASAK, HIZKUNTZAREN NORMALIZAZIORAKO TRESNA
Jolasa, ekintza askea izateaz gain, ezagutzak oharkabean jasotzeko tresna ezin hobea da,hizkuntza barneratzeko tresna, besteak beste. Alde batetik, hizkuntza formala lantzeko erabil daitekeen teknika da; baina, batez ere, hizkuntza ez formala sustatzeko da baliagarria. Hau da,euskara kalera ateratzeko modu bat da.
Nabarmentzekoa da jolasaren bitartez hizkuntzaren erabilera ludikoa ahalbidetzen dela; horrek berebiziko garrantzia du hizkuntzaren normalizazio prozesuan. Euskaraz jolas egiten ondo pasatuko du haurrak, gustura sentituko da, eta jarduera dibertigarriekin lotuko du euskara. Gainera, euskarak, normalizazio prozesua gauzatzeko, bizitzaren arlo guztietan presentzia behar du, baita jolasetan ere. Haurrak ikusi behar du euskara bizitzako esparru guztietan erabil dezakeela, ez duela erdal erregistroetara jo beharrik jolasteko behar dituen esamoldeak edo esaerak aurkitzeko.
JOLASAK, KULTURAREN TRANSMISIORAKO TRESNA
Jolasteko moduaren bidez herri baten identitatea transmititzen da; eta, haurren artean, kultura sormen eta transmisio handiena jolastuz bideratzen da. Euskal jolasek Euskal Herriko ohiturak ezagutzeko aukera ematen dute: garai batean zertan eta nola jolasten ziren, zer baliabide erabiltzen zituzten, non jolasten ziren…
Beste hainbeste esan daiteke jolas jarduera horietan erabiltzen ziren esaera eta esamoldeei buruz, abesti, dantza eta ipuinei buruz, horietako asko erdaraz erabiltzen baitira egun. Beraz, eta laburbilduz, euskal jolasak Euskal Herriko historia hurbila ezagutzeko bide zuzena direla esan daiteke.
JOLASEN GIZARTE BALIOA
Hainbat arrazoi medio (gutxiago jolasten dute haurrek herri edo auzoetako karriketan, jostailuen merkataritzak eragin basatia du, lehiakortasun akademikoen gizarte delakoan bizi gara…), jolas libre edo bat-batekoa desagertzen joan da. Orain dela denbora gutxi arte erabiltzen ziren jolasak galtzen joan dira, transmisio naturalaren katea eten egin baita (familia,kalea), eta gehienek oso gune zehatzetan eta ozta-ozta iraun dute.
Produktibitatea helburu dugun gizarte honetan, helburua produktu bat sortzea ez duen beste edozein jarduera denbora galtzetzat hartzen da. Horixe da aisialdiak eta jolasak apurtu nahi duen uste okerra, jolasa denbora irabazteko bitarteko bat baita. Euskal jolasa ezkutuan dagoen altxortzat jo daiteke, eta altxor horrek jolaserako espazioa eta denbora berreskuratu eta jolasak sortzeko gaitasuna sustatzeko aukera emango digu.
JOLASAK, HAURRAREN GARAPENERAKO TRESNA
Helduen ikuspegitik, jolasa garrantzi handiko elementua da haurraren garapenaren hainbat alderdi lantzeko. Jolasa garrantzizkoa da haurraren gorputzaren hazkuntzan.
Jolasak gauzak aurkitzen eta esperimentatzen ere laguntzen du. Haurrak distantzia eta espazioa kalkulatzen ikasten du, gauzak eta jostailuak manipulatuz; eta euren forma, neurri, tenperatura eta bestelako elementuez ohartzen da. Pentsamendua ordenatzeko ere lagungarri da. Haurra denboran kokatzen da, espazioaren nozioak barneratzen ditu, bere hipotesi propioak egiaztatzen ditu, eta ezagutzak lantzen ditu. Azkenik, balio terapeutikoa ere izan dezake. Egunerokotasunetik ihes egiteko aukera ematen du, eraberritzea eragiten du, eta gordeta dagoen energia guztia askatzen laguntzen du.
2007-12-02
JOLASAREN BALOREAK
PLAZERRA. Jolasa bizi poza da, uneaz gozatzea da.
ASKATASUNA. Pertsona oro aske da jolastu ala ez aukeratzeko.
HAZKUNTZA. Jolasak oinarri sendoko zoriona eraikitzen du. Horrek berekin dakarzkigu bizitasuna, jakinmina, egunez egunekoaren ebasio positiboa eta azken batean askatasuna eta plazerra.
DIBERTSITATEA. Jolasa, pertsonen antzera, bakarra eta errepikaezina da, ez baita inoiz modu berean garatuko. Jokaldi bakoitza desberdina izango da.
INTEGRAZIOA. Jolasak, honen partehartzaileen integrazioan laguntzen du ezagutzaren, ulermenaren eta jolasaren dinamika eta arauen onarpenaren bidez.
SORMENA. Irtenbide, ideia eta jolasteko era desberdinak proposatzeko aukera ematen du jolasak.
GATAZKA-ALDATZAILEA. Jolastean erabakiak hartzen dira, egoera zailak jorratzen dira eta horiei aurre egiteko estrategiak antolatzen dira.
PARTEHARTZEA. Komunikatzeko, entzuteko, sozializatzeko eta sozialki interaktuatzeko tresna da jolasa.
LANKIDETZA. Lankidetza jolasetan, elkarrekin jolastuz bilatzen den helburua partehartzaile guztien elkarlanarekin soilik lor daiteke.
KULTURARTEKOTASUNA. Izateko, bizitzeko, pentsatzeko, sentitzeko eta jokatzeko era berriak bilatzen, ezagutzen eta errespetatzen laguntzen digu jolasak.
